İlerleyen teknoloji hayatımızı kolaylaştırırken ve eylemlerimizde bizleri özgürleştirirken bir yandan da daha fazla izlendiğimiz ve hatta ele geçirildiğimiz duygusuna kapılmıyor musunuz? Ben sıklıkla kapılıyorum. Bu ay içerisinde yayınladığımız bir haber de bu duygu ve düşüncemi destekler nitelikteydi.
Amazon, Go mağazaları sayesinde müşterilerine diledikleri gibi alışveriş yapıp herhangi bir işleme tabi tutulmaksızın mağazadan ayrılma özgürlüğü tanıyor. Şirket, ziyaretçilerin eylemlerini izliyor ve mağazadan ayrıldıklarında alışveriş bedelini hesaplarına yansıtıyor. İzlenme süreci yüz ve avuç taramaları veya parmak izleri gibi biyometrik bilgilerin takibini içeriyor. Müşterileri tanımlamak, mağazalarda nereye gittiklerini izlemek ve ne satın aldıklarını belirlemek için her müşterinin vücudunun şeklini ve boyutunu ölçen cihazlar dahi kullanılıyor. Firma bu ‘Just Walk Out/ Öylece çıkıp gitme’ teknolojisini mümkün kılmak için, ilgili teknolojileri kullanmak zorunda olduğunu belirtiyor. Kişisel bilgilerin ihlaline giren uygulama konusunda müşterilerin uyarılmamış oluşu dava konusu oluyor. Bu durum, küresel bir teknoloji devinin bile yerel gizlilik yasalarını göz ardı edemeyeceği anlamına geliyor.
Amazon’un müşterilerini mağaza alışveriş deneyiminde özgürleştirebilmek için ilgili teknolojilerden faydalanma zorunluluğu aşikar. Bu konuda detaylı bilgi verme zorunluluğu da elbette tartışılmaz. Ancak, tüm izin ve önlemlere rağmen zaman zaman güvenlik zaafiyetleri yaşanabiliyor ve müşterilerin kişisel bilgilerinin açığa çıkması gibi elim durumlar ortaya çıkabiliyor. Firmalar, böyle durumlarda müşterilerinin olası maddi zararlarını karşılasalar dahi firmaya duyulan güvenin zedelenmesi gibi tazminatla düzeltilemeyecek sonuçlar doğabiliyor.
İşin bir de psikolojik boyutuna bakarsak bu derecede izlenmek, kodlanmak ve hatta kayıt altına alınmak riskli olduğu kadar oldukça rahatsız edici de değil mi? Çoğunluğu bilemem ancak benim için öyle olduğu kesin. Teknolojinin nimetlerinden faydalanan sektörlerden biri olan perakendecilikte gelinecek noktada, sanal bir oyunun oyuncuları gibi hissetmemizden korkuyorum. Umarım firmalar o ince sınırı geçmeden müşterilerine en doğru hizmeti sunmanın yollarını bulurlar. Ve günün sonunda teknoloji bizlere hizmet etmek için gelişmeye devam eder, bizleri esareti altına almak için değil.
Sevgilerimle,
Fatoş B.
Fotoğraf Kaynak: NBC News, Mart 2023
